Poznańska gwara

Tu zamieszczam poznanska gware
Ady - przecież
Angryst - agrest
Antrejka - przedpokój
Bejmy - pieniądze
Bimba - tramwaj
Bana - pociąg
Boba, myca - czapka
Chichrać się - chichotać, śmiać się
Chabas - mięso
Ćpnąć - wyrzucić
Fafoły - zanieczyszczenia, cząstki stałe w cieczy
Garować - spać
Galart - galareta z mięsa
Gilejza - niezdara
Gira - noga
Ginol - drągal, wysoki chłopak
Glapa - wrona
Glanc - połysk
Glazejki – skórzane rękawiczki
Gymyla - śmietnik
Gzik - twaróg ze śmietaną
Hyćka - czarny bez
Heklować - robić na szydełku
Kabza - kieszeń
Kalafa - twarz
Kejter - pies
Kintop - kino
Kista - skrzynia
Klamoty - kamienie
Kluber , kluka - nos
Klymki - cukierki
Korbol - dynia
Kociamber - kot
Lajsnąć - sprawić sobie coś, kupić
Leberka - wątrobianka
Lyrać się - chwiać się
Maryjanka - majeranek
Młodzie - drożdże
Nygus - leń
Na szage - na ukos, na skróty
Papcie - buty (domowe)
Poruta - wstyd, kompromitacja
Pyry - ziemniaki
Plyndze - placki ziemniaczane
Redyska - rzodkiewka
Rychtyk - dobrze, oczywiście
Rumpuć - potrawa jednogarnkowa, gęsta zupa jarzynowa
Ryczka - stołeczek
Szczun - chłopak
Szneka - drożdżówka
Świętojanki - porzeczki
Świgać - rzucać
Tytka - torba papierowa
Wymarać - wyszukać
Wymborek - wiadro
Żybura - brudna, mętna ciecz
Zojcha-smród
jak pierun-jak cholera
A

· ady – przecież

· ajzol – patrz: dynks

· akuratnie – dokładnie, starannie

· ale – (używane jako podkreślenie np. „on to jest ale wysoki” – jakiż on jest wysoki)

· ancug – ubranie (okrycie wierzchnie)

· angielka – kuchenny piec na węgiel

· angryst – agrest

· anielskie włosy – lameta (na choinkę)

· antrejka – przedpokój

B

· badejki – kąpielówki

· bamber – prostak, mieszkaniec wsi (na takiego wyglądający) [Bambrzy – niemieccy osadnicy z okolic Bambergu, którzy na zaproszenie władz wsi miasta Poznania osiedlali się w okolicach miasta od końca XVIII wieku]

· bambrejewo – od słowa Bamber, określenie wsi, prowincji

· bana – pociąg [niem. Bahn – kolej]

· barzy – bardziej

· bejmy – pieniądze

· berbelucha – bimber, spirytus, etc.; używane również dla określenia brudnej, mętnej cieczy (podobnie jak żybura)

· betki - gdzyby

· bez – (używane niekiedy zamiast słowa ‘przez’ np. „iść bez pole” – iść przez pole)

· biglować - prasować

· bimba – tramwaj

· bindka - krawat

· biniol – siniak

· blauka, blaua – wagary

· blubry – wypowiedzi bez większej wagi, również ‘blubrać’ – mówić niewyraźnie, bełkotać

· blyrwa – prostytutka, kobieta z półświatka, prowadząca się nienajlepiej

· borchać – gniewać się

· boża męka – przydrożna figura

· brachol - brat

· bręczeć, brynczeć – marudzić komuś

· bryle – okulary

· brynda - denaturat

· buda – bramka (w piłce nożnej, też kasta)

· być na fleku – być w pełni sił

· Bygdoszcz – Bydgoszcz

· bździągwa – młoda, mała dziewczyna (określenie raczej pejoratywne)

C

· Ceglorz – zakłady im. Hipolita Cegielskiego (HCP)

· chabas - mięso

· chichrać się – śmiać się

· churchać, churchlać – kaszleć

· Ciotka Unra – (od UNRRA – Organizacja Narodów Zjednoczonych do Spraw Pomocy i Odbudowy) – używane w okresie powojennym – np. ‘buty od Ciotki Unry’

· co jest lołs – o co chodzi (niem. was ist los? – co się dzieje?)

· cug – pęd powietrza (niem. Zug – przeciąg, przewiew)

· czerstwy – świeży (o pieczywie)

Ć

· ćmiki – papierosy

· ćpnąć – rzucić

· ćwok, ćmok – oferma

D

· dać se w tyte – upić się

· damesceny – śliwki węgierki

· dekiel – czapka; ‘mieć z deklem’ – być niespełna rozumu

· drynda - taksówka

· dudlać – płakać, szlochać

· durch – całkiem (niem. durch – zupełnie, całkiem)

· dylać – tańczyć

· dynks – (bardzo ważne słowo! ba najważniejsze. gdy poznańczyk nie wie jak coś nazwać, mówi np. ‘ten dynks’.)

E

· ejber – rozrabiaka, nicpoń, łobuz

F

· fafoły – zanieczyszczenia, „paprochy”

· farfocel – w zasadzie to samo co fafoł

· fajny – ładny, „OK.”

· famuła – rodzina

· fefermyncki – cukierki miętowe (niem. Pfefferminz – miętówka)

· fefry, fefrać się – strach, bać się

· fest – mocno, dobrze, „OK.”

· fifny – zgrabny, szykowny

· flaszka – butelka (niem. Flasche – butelka)

· fonc - smalec

· funcka – lampa naftowa

· fyrać – uciekać, biec (szybko)

· fyrtel – okolica (niem. Viertel – dzielnica)

G

· gamuła – niezdara, oferma

· ganc – zupełnie (niem. ganz – zupełnie)

· galart – galareta z mięsa

· garować – leżeć w łóżku, spać

· gielejza, gelejza – osoba nieporządna, ew. niezdara

· gemyla, gemela, gymela – bałagan, śmietnik

· gibać się – kołysać się, bujać

· giglać – łaskotać

· gira – noga (lub giyra)

· glajda – błoto, osoba niechlujna

· glanc – połysk (niem. Glanz – połysk, blask)

· glapić się – patrzeć, przyglądać się

· glendzić, glyndzić - marudzić

· glizda – glista, dżdżownica

· glubka – rodzaj śliwki (mirabelka)

· grygolić – gryzmolić, pisać niechlujnie

· gonito – zabawa dziecięca - berek

· guła – niezdara, oferma

· gwiazdor – ubrany na czerwono starszy pan z siwą brodą – nosi prezenty w Boże Narodzenie, w przeciwieństwie do Świętego Mikołaja, który pracuje 6 grudnia Smile

· gzik – biały twaróg (ze śmietaną)

· gzub – dziecko (małe)

H

· hajcować – palić (ale w piecu, nie dotyczy palenia ćmików; niem. heizen – ogrzewać)

· heksa – wstrętne babsko (złośliwe potwornie; niem. Hexe – czarownica, wiedźma)

· huby – peryferie (np. huby moraskie – peryferie Moraska)

I

· iść w pyry – ‘a idź w pyry’ – nie zawracaj głowy

· ino – tylko

J

· jabzo - jabłko

· japa – dziura, też twarz

· juchta – kradzież

· jupa, jupka – okrycie wierzchnie, bluza, kurtka

K

· kakaludek – ktoś bardzo niski

· kalafa – twarz, nos

· kamlot – kamień

· kanar – kontroler w autobusie, tramwaju

· kasta – bramka (w piłce nożnej, też buda)

· kaszok – kaszanka

· katana – marynarka, kurtka

· kejter – pies

· kibol – kibic (Lecha oczywiście)

· klamoty – różne rzeczy, graty

· kląkry, klunkry – rupiecie

· klofta – kłoda drewna

· kluka – nos

· knyf – fortel, przemyślny sposób

· knypek – niska osoba, mały nóż

· kociamber – kot

· kolonialka – sklep spożywczy

· kompel - kolega

· kromka – piętka chleba, i tylko piętka! Kromki każdy chleb ma tylko 2; to co znajduje się pomiędzy nimi to już skibki Smile

· kuszka – koszyk

· kusić – nie spać w nocy (pracować, bawić się, itp.)

· kuzaj – kuzyn

· kwynkać – cierpieć z bólu, marudzić

L

· laczki – obuwie używane „po domu”

· lajsnąć – kupić

· latoś – tego roku

· lebera, leberka - wątrobianka

· lelać – rozpieszczać, tulić

· ligać się – ślizgać się

· ligawka - ślizgawka

· lumpy, lompy – niechlujne ubrania (osobne znaczenie – lump – menel, kloszard)

· lura – bardzo słaba herbata/kawa (taka przezroczysta aż!)

Ł

· łe! – wołacz, zamiast ‘o!’, ‘oj!’

· łe jery! – inny wołacz, odpowiednik ‘ojej!’

M

· macać się z głupim bez ścianę – być nienormalnym, zgłupić, np. ‘czyś ty się z głupim macał bez ścianę?!’

· majluft - majówka

· majsel – przecinak

· mączyty – przeciwieństwo wodnitego, np. pyry mogą być mączyte lub wodnite (mączyste, wodniste)

· manyle - odzież

· marać – szukać, grzebać w czymś (np. I co, wymarałeś coś? – I co, znalazłeś coś?)

· maryjanka – majeranek

· mela – dziewczyna

· miałki – miękki, sypki

· mlostek – kamienny garnek do kwaszonego mleka, ogórków, itp.

· młodzie - drożdże

N

· na szage – na ukos, na skróty

· nabąbać się – najeść się, opchać się jedzeniem

· nałojony – napity

· nawarka – zupa na mleku

· na spróbę - spróbować

· nicpota – nicpoń, urwis

· niuda – świnia

· nygus – leń

· nyrol – skąpiec, dusigrosz

O

· obkład – wszystko to, co kładzie się na sznytce (np. plasterki wędliny, sera, itp.)

· ochlapus – pijak

· odkluczyć – przeciwieństwo zakluczyć

· ogigle – pozbawione liście gałęzie

· oglajdrany – obłocony, zabrudzony

· okowita – spirytus lub denaturat

P

· pamper, pamperek – pajac (również jako epitet pod adresem innej osoby), figurka, mały ludzik np. pamperki Lego Smile

· papcie – buty (por. laczki)

· parzybroda – kapusniak

· pana – przebita opona

· pener – menel, lump, ew. ktoś, kto szpanuje

· petronelka – biedronka

· Piciu - Piotr

· pierdoła z Gądek – gaduła, plotkarz

· pierdoły – sprawy nieistotne (np. iść na pierdoły – iść plotkować)

· pinda, pinda rynda – wyzywająda dziewczyna

· pindraczyć się – stroić się

· plyndze, plindze – placki ziemniaczane

· pomieszkanie – mieszkanie

· poruta – wstyd

· pory - spodnie

· pośrupać – porysować, uszkodzić (ale powierzchownie)

· przepękać – wytrzymać, przetrzymać coś

· przesmradzać - wybrzydzać

· pyra – ziemniak (W Warszawie jedzą coś, co się nazywa kartofel. Z tego co wiemy kartofle to skrajne świństwo, nie to co dobre pyry z gzikiem!)

R

· rajzefiber – niepokój, podniecenie przed podróżą (ktoś ma rajzefiber – ktoś szaleje, jest podniecony itp.; niem. Reisefieber – niepokój przed podróżą)

· redyski – rzodkiewki

· retenta – takie inne klunkry

· rojber – psotnik

· rojber-buda - melina

· rug cug – szybko, w mig

· ruła – spokój (niem. Ruhe – spokój)

· rumpuć – gęsta zupa jarzynowa

· rychtować – przygotowywać (zob. rychtyg)

· rychtyg – w porządku (niem. richtig – poprawny, właściwy)

· ryczka – niski stołek

· rzęchy – stare (urządzenia), szmaty

S

· siano – pieniądze

· siora - siostra

· skibka – to, co powstaje, gdy kroi się chleb (nie mylić z kromką)

· skład – sklep

· skrzyczki - skwarki

· smaka - apetyt

· spartolić – zepsuć coś

· stalować się – pysznić się, udawać, popisywać się

· statki – naczynia (brudne) np. pomyć statki – pomyć naczynia

· stoi napisane – jest napisane

· szabel – fasola strączkowa

· szaber – złodziejstwo

· szampiter – szampan

· szczun, szczon – młody chłopak

· szkiety – nogi

· szkioł – policjant

· szlauch – wąż ogrodowy (niem. Schlauch – wąż)

· szneka – drożdżówka (niem. Schnecke – ciastko drożdżowe); szneka z glancem – lukrowana drożdżówka

· sznupa – buzia, twarz (niem. Schnuppe – twarz)

· sznytka – kromka chleba, kanapka (niem. Schnitte – kromka, plasterek)

· szparać – oszczędzać (niem. sparen – oszczędzać)

· spucnąć - zjeść

· szuszwol – brudas, człowiek niezadbany, także rozrabiaka

Ś

· ślepe ryby – zupa ziemniaczana (ślepe ryby z myrdyrdą)

· śrubokręt – wkrętak

· świgać – rzucać

· świntojanki – porzeczki

T

· taśtać – nieść coś

· tej! – wołacz, bardzo pojemne znaczeniowo słowo; gdy poznańczyk nie zna imienia osoby do której się zwraca zawsze może powiedzieć „tej, jak masz na imię?”; używane głównie jako przerywnik, bez konkretnego kontekstu np. „ja tej!”

· tetrać, stetrać się – męczyć się, pracować

· trzeszczoki – małe dzieci, zwykle hałaśliwe

· tytka – papierowa torebka (niem. Tüte)

U

· ukrychnąć – ukroić

· uślumprać się – ubrudzić się

· upitrasić – upiec, ugotować

· utonkać – umoczyć (niem. tunken)

W

· wajcha – dźwignia, przekładnia; obok dynksa bardzo poręczne słowo do określenia czegoś, czego nazwy się nie zna

· waserwaga – poziomica

· wąsiona – gąsienica

· wej! – wołacz – patrz!

· westka – kamizelka

· wew - w

· wiara, wiaruchna – ludzie, grupa ludzi; w brew pozorom nie ma nic wspólnego z religijnością np. była u mnie wiara – byli u mnie ludzie/znajomi

· wihajster – taka insza wajcha (niem. wie heißt er – jak on się zwie), jak niemiecki źródłosłów wskazuje, kolejne określenie rzeczy, której nazwy się nie zna

· Wiluś – Wilhelm, pieszczotliwe określenie cesarza Wilhelma II (to ten od Zamku na Świętym Marcinie)

· winkiel, zza winkla – róg, zza rogu (niem. Winkel – kąt prosty)

· wodnity – wodnisty (por. mączyty)

· wuchta – dużo, wiele np. była wuchta wiary – było wielu ludzi

· wuja – wuj (forma mianownikowa, np. Przyjechał do nas wuja Czesiu)

· wyc – kawał, dowcip (niem. Witz – dowcip)

· wykopyrtnąć śię – przewórcić się

· wyćpnąć – wyrzucić

· wymarać – wyszukać

· wymborek – wiadro

· wyro – łóżko

· wysiepać – wyrwać, wydrzeć

Z

· zakluczyć – zamknąć drzwi na klucz (por. odkluczyć)

· zaś potem – później

· zawdzinasie – jakieś ubranie (od zawdziej na się – załóż na siebie)

· zajta – strona (niem. Seite – strona; Tej, fifna jest ta zajta, nie?)

· z gorem, z deklem – mieć z gorem – być niespełna rozumu

Ż

· żłopać – pić (niekoniecznie berbeluchę, można też żłopać lżejsze trunki)

· żybura – brudna, mętna ciecz (np. brudna woda w kranie)

Post został pochwalony 0 razy

O widze ze sie natrudziles pisząc to!!! Ctrl + C i Ctrl +V!!! ;P

Post został pochwalony 0 razy

A idź z tym

Post został pochwalony 0 razy

Nie ja wole PPM+LPM
A ty PITER Ady Przestań

Post został pochwalony 0 razy